تجهیزات داشبورد

پشت آمپر (صفحه نمایش)

 

عمومی

به گزارش تارک خودرو: پشت آمپر هر خودرویی می بایستی رابطی ایده آل بین راننده و خودرو باشد و اطلاعات پارامترهای مختلف را به درستی منتقل نماید.

 

اطلاعات مزبوط به چهار دسته عمده تقسیم می شوند:

۱- اطلاعات مربوط به رانندگی

• سرعت خودرو
• مسافت سنج
• تریپ کامپیوتر

۲- اطلاعات مربوط به عملکرد خودرو:

• دورسنج موتور
• سطح سوخت
• دمای آب موتور

۳- چراغ های نشانگر:

• چراغ های جانبی – نور پایین و نور بالا
• راهنما

– چراغ های مه شکن

• گرمکن
• ایموبیلایزر
• ترمز دستی

و غیره

۴- چراغ های اخطار:

• کاهش سطح سوخت
• افزایش غیر مجاز دمای موتور
• اشکال در شارژ باتری
• اشکال در ترمز ABS
• و غیره

 

توجه: معمولا بروز ایراد در خودروهای جدید توسط نشانگرهای “STOP” یا “SERVICE” مشخص می شود.

نشانگرها دارای تگنولوژی مختلفی هستند. در ادامه ۲ نوع متداول آنها آورده شده اند:

 

نمایشگر دوگانه (آنالوگ – دیجیتال)

 

نمایشگر تمام دیجیتال

در نمایشگرهای دوگانه، قسمت آنالوگ معمولا توسط استپرموتورهای مخصوص عمل می کند.

انواع نمایشگرهای دیجیتال عبارتند از:

• نمایشگر خطی
• نمایشگر Vacuum Fluorecent Display (VFD)

مزیت نمایشگر VFD، قابلیت استفاده از یک قطعه برای انواع مختلف خودرو است. مثلا بعضی از خودروهای بنزینی و دیزل دارای نمایشگر مشترک هستند. در این موارد باید توسط دستگاه عیب یاب مشخصات خودرو را بطور کامل وارد نمود.

 

توجه: بعضی از خودروها دارای نمایشگرهای خطی یا نقطه ای (Dot matrix) هستند که قابلیت نمایش کلمات و شکل ها را دارند.

 

وظایف مختلف پشت آمپر

 

اطلاعات مربوط به رانندگی

• سرعت خودرو، مسافت سنج

 

در تمام خودروهای موجود، اطلاعات مربوط به سرعت خودرو و مسافت طی شده توسط اتصالات الکتریکی برای پشت آمپر ارسال می گردد.

براساس نوع خودرو این اطلاعات از یکی از قسمت های زیر ارسال می گردد.

• سنسور سرعت خودرو نصب شده روی گیربکس
• کنترل یونیت ترمز ABS یا ESP و بوسیله سیم معمولی
• کنترل یونیت ترمز ABS یا ESP و توسط شبکه مولتی پلکس
• کنترل یونیت سرعت خودرو (VSU) برای بعضی از خودروهای فاقد ترمز ABS

این اطلاعات در صورت نیاز سایر قسمت های خودرو مانند سیستم فرمان هیدرولیک متغیر، سیستم تنظیم اتوماتیک چراغ های جلو، کنترل یونیت سقف برقی و … برای آن ها ارسال می گردد. در این حالت، اطلاعات توسط سیم یا شبکه مولتی پلکس منتقل می گردد.

اطلاعات سرعت چرخ ها برای مسافت سنج نیز مورد استفاده قرار می گیرد. مسافت نمایش داده شده توسط دکمه پشت آمپر قابل صفر شدن است. البته در خودروهای مجهز به تریپ کامپیوتر، از یک مسافت سنج مقطعی مستقل دیگر نیز استفاده می شود.

 

تریپ کامپیوتر

وظیفه تریپ کامپیوتر، نشان دادن پارامترهای مختلف به شرح ذیل می باشد:

همچنین صفحه نشانگرها از یک مسافت سنج مقطعی بهره می برد که راننده می تواند آن را صفر نماید.

 

هر پارامتر، بطور جداگانه در صفحه نمایش مربوطه قابل نشان دادن است. برای این منظور کافی است دکمه تریپ کامپیوتر نصب شده در قسمت انتهایی دسته برف پاک کن فشرده شود.

در بعضی از خودروها، زمان تعویض روغن نیز قابل نمایش دادن است.

 

توجه: نمایشگر مسافت مقطعی بر روی تریپ کامپیوتر مستقل از نمایشگر مسافت مقطعی بر روی صفحه نمایشگرها عمل می نماید. بنابراین وقتی نمایشگر مسافت مقطعی بر روی تریپ کامپیوتر صفر می شود، دیگر در حالت خود باقی می ماند و اگر بخواهیم آن را نیز صفر کنیم هنگام نمایش آن بر روی صفحه نشانگرها با فشار دکمه ای این عمل انجام خواهد شد.

یک تریپ کامپیوتر به اطلاعات زیر نیاز دارد:

• سرعت خودرو
• زمان (برای محاسبه سرعت متوسط)
• سطح سوخت (برای محاسبه مسافت قابل طی شدن با سوخت باقی مانده)
• مصرف سوخت (توسط کنترل یونیت موتور محاسبه شده و برای انجام محاسبات مربوط به مقدار سوخت مصرفی لحظه ای و متوسط به کار می رود)

صفحه نشانگر، با دریافت اطلاعات فوق، توسط مدارهای داخلی خود، محاسبات لازم را انجام می دهد. همچنین دارای یک تایمر داخلی نیز می باشد که با باز شدن سویچ، شروع بکار کرده و با بسته شدن سویچ متوقف شده و زمان سپری شده را در حافظه خود ثبت می کند.

 

زمان تعویض روغن موتور

 

این پارامتر بیانگر مسافتی است که راننده می بایستی قبل از آن، نسبت به تعویض روغن موتور اقدام نماید. مدار الکتریکی محاسبه کننده، هم مسافت پیموده شده و هم زمان را در محاسبات خود در نظر می گیرد. مقدار مسافت مذکور بر حسب نوع موتور (بنزینی یا دیزل) و مدت کارکرد خودرو تغییر می یابد. در هر صورت، زمان تعویض روغن براساس کیلومتر یا زمان تعریف شده (هر کدام که زودتر برسند) به راننده اعلام می گردد. مثلا برای روغن موتوری که باید ۳۰۰۰۰ کیلومتر یا دو سال کار کند، در صورت بروز هر کدام از شرایط زیر به راننده جهت لزوم تعویض روغن اطلاع رسانی می گردد:

• ۲۰۰۰ کیلومتر انتهایی
• ۲ ماه آخر

لازم به ذکر است که فقط مسافت باقی مانده تا تعویض روغن نمایش داده می شود و زمان قابل نشان دادن نمی باشد.

بعد از تعویض روغن، به شرح زیر می بایستی نسبت به صفر کردن نمایشگر تعویض روغن اقدام نمود:

• سویچ را باز کنید.
• کیلومتر تعویض روغن نمایش داده می شود.
• دکمه ی روی پشت آمپر را فشار داده و نگه دارید.
• پس از صفر شدن مسافت، دکمه را رها کنید.

 

توجه: عدد فوق در هر زمان قابل صفر شدن است.

 

اطلاعات مربوط به عملکرد خودرو

• دورسنج موتور

دورسنج موتور، سرعت چرخش موتور را بر حسب دور در دقیقه نمایش می دهد. قسمت قرمز رنگ دور سنج، بیانگر این است که دور موتور نباید هیچگاه در آن محدوده قرار گیرد.

 

اطلاعات دور موتور توسط کنترل یونیت موتور و یا در بعضی از موتورهای دیزل توسط دینام و از طریق سیم یا شبکه مولتی پلکس برای مدار پشت آمپر ارسال می گردد.

اطلاعات دور موتور نه تنها توسط پشت آمپر، بلکه توسط قسمت های دیگر نیز مورد استفاده قرار می گیرد به طور مثال UCH از این اطلاعات جهت کنترل شیشه بالابر جلوچپ و کنترل یونیت سیستم ترمز دستی اتوماتیک استفاده می نماید.

• نشانگر سطح سوخت

این نشانگر، سطح سوخت موجود در باک را نمایش می دهد، اطلاعات سطح سوخت علاوه بر پشت آمپر توسط کنترل یونیت تریپ کامپیوتر نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

 

اطلاعات سطح سوخت توسط سیگنال الکتریکی تولید شده بوسیله مقاومت متغیر نصب شده داخل مجموعه پمپ بنزین ارسال می گردد. مدار الکترونیکی پشت آمپر طوری طراحی شده است که تغییرات لحظه ای این سیگنال بدلیل تغییرات شدید سطح سوخت در دست اندازها، سرپیچ ها و … باعث نوسان عقربه نشانگر نمی گردد.

• سطح روغن موتور

 

وضعیت سطح روغن موتور، فقط در زمان باز شدن سویچ نمایش داده می شود. در خودروهای جدید، در صورت کافی بودن روغن موتور فقط عبارت “oil ok” نمایش داده می شود و برای مشاهده دقیق تر وضعیت، باید در زمان نمایش “oil ok” نمایش داده می شود و برای مشاهده دقیق تر وضعیت، باید در زمان نمایش “oil ok” دکمه پشت آمپر را نشان داد.

سطح روغن موتور توسط خطوط یا مربع نمایش داده می شود طوری که حداقل در سمت چپ و حداکثر در سمت راست قرار می گیرد.

 

هشدار: افزایش بیش از حد روغن موتور، توسط نشانگر قابل نمایش می باشد.

در صورت پایین بودن سطح روغن موتور، خطوط داخل صفحه نمایش چشمک زده و علامت “service” بطور دائم روشن می ماند. سطح روغن توسط سنسور نصب شده روی موتور اندازه گیری می شود. اندازه گیری سطح روغن موتور با باز شدن سویچ و در بعضی از خودروها با باز شدن درب راننده انجام می گیرد. البته چنانچه فاصله زمانی دوبار باز شدن سویچ کمتر از یک دقیقه باشد، اندازه گیری روغن فقط یکبار انجام می شود. اندازه گیری سطح روغن در سه مرحله انجام می گیرد:

 

مرحله اول: اندازه گیری اولیه

 

مدار الکترونیکی پشت آمپر، مقاومت از سنسور را اندازه گیری می نماید.

 

مرحله دوم: گرم کردن سنسور

 

سنسور توسط عبور جریان از المنت داخل آن، گرم می شود، و بر حسب سطح روغنی که در داخل آن قرار دارد تغییر درجه حرارت داده و گرم می شود.

 

مرحله سوم: اندازه گیری سطح روغن

 

مدار الکترونیکی پشت آمپر، دوباره مقاومت الکتریکی سنسور را بعد از گرم شدن اندازه گیری می نماید و با مقایسه مقاومت های اندازه گیری شده در مراحل اول و سوم، سطح روغن موتور را تخمین می زند.

• نمایشگر دمای آب موتور

 

این نمایشگر، دمای آب موتور را نمایش می دهد. اطلاعات دمای آب موتور یا مستقیما توسط سنسور مربوطه و یا توسط کنترل یونیت موتور و از طریق سیم یا شبکه مولتی پلکس برای پشت آمپر ارسال می گردد. اطلاعات دمای آب موتور، برای سایر قسمت های خودرو مثلا سیستم تهویه مطبوع و … نیز کاربرد دارد. به هر حال، این اطلاعات برای عملکرد موتور بسیار حائز اهمیت می باشند.

 

چراغ های بیان عملکرد خودرو

این چراغ ها عملکرد بسیاری از تجهیزات خودرو را نمایش می دهند و توسط سیم یا شبکه مالتی پلکس، اطلاعات مورد نیاز را دریافت می کنند. چراغ های اخطار دارای رنگ های مختلفی مانند سبز، نارنجی، قرمز یا آبی می باشند. در خودروهای جدید، به جای لامپ از دیود نورانی (LED) داخل پشت آمپر استفاده می شود. بنابراین در صورت بروز ایراد، قابل تعویض نبوده و بایستی پشت آمپر تعویض گردد.

 

چراغ های اخطار

این چراغ ها جهت اعلام اخطارهای جدی یا اخطارهای پیشگیرانه به راننده کاربرد دارد و دارای دو رنگ می باشند:

• نارنجی رنگ برای ایرادهای پیش گیرانه یا ایرادات جزئی
• قرمز رنگ برای اخطارهای جدی

در صورت روشن شدن چراغ های قرمز، باید بلافاصله و در اولین مکان مناسب خودرو را متوقف نمود ولی چراغ های پیشگیرانه اکثرا همزمان با چراغ (service) روشن می شوند و نیازی به توقف سریع خودرو ندارند. (مانند چراغ اخطار ABS)

توجه: در بعضی از خودروها، به جای استفاده از چراغ های اخطار، متن پیام در صفحه نمایش مخصوص ظاهر شده و اخطار صوتی نیز فعال می شود.

تعمیرات

بر روی پشت آمپر تعمیرات زیادی را نمی توان انجام داد و عملا به جز تعمیر پارامترها توسط دستگاه عیب یاب  و یا تعویض لامپ های داخل پشت آمپر برای مدل های قدیمی تر، تعمیرات دیگری بر روی آن مجاز نمی باشد. بعضی از پشت آمپرها، دارای این قابلیت می باشند که می توانند هنگام نصب بودن بر روی خودرو و بدون نیاز به ابزار دیگر، چراغ ها و نشانگرهای خود را تست کنند. برای این کار باید به دستورالعمل های خاص خودرو مراجعه نمود.

هشدار: در صورت تعویض پشت آمپرهای دارای مسافت سنج، می بایستی کیلومتر کارکرد خودرو و زمان سرویس را وارد حافظه پشت آمپر جدید نمود.

پشت آمپرهای غیرقابل عیب یابی

در این آمپرها که بر روی خودروهای قدیمی تر نصب می شد، اطلاعات ارسالی به آن ها بوسیله سیم های مجزا ارسال می گردید. چراغ های اخطار دارای یک برق مثبت مشترک بوده و در صورت نیاز به روشن شدن، برق منفی (بدنه) توسط سیم مربوطه برای آن چراغ ارسال می گردد. بنابراین، تنها روش عیب یابی این گونه پشت آمپرها، استفاده از مولتی متر می باشد.

تست های ممکن:

• بررسی عدم قطع بودن مدار
• اندازه گیری ولتاژ تغذیه

توجه: برای هر خودروی مشخص، پشت آمپرهایی با کدهای مختلف وجود دارد که براساس مشخصات موتور خودرو، با هم متفاوت هستند. بعنوان مثال ویژگی دورسنج موتورهای دیزل و بنزینی با هم کاملا متفاوت می باشد.

پشت آمپرهای قابل عیب یابی

این پشت آمپرها توسط دستگاه قابل عیب یاب بوده و موارد زیر را انجام می دهد:

• تشخیص بروز ایراد در عملکرد پشت آمپر
• نشان دادن اطلاعات رسیده به پشت آمپر
• تعریف مشخصات خودرو برای پشت آمپر مثلا اخطار سرعت غیرمجاز، اخطار تعویض روغن و …

هشدار: بعضی از موارد فقط یک بار قابلیت تعریف بر روی پشت آمپر را دارند.

تست های ممکن:

• استفاده از دستگاه عیب یاب
• بررسی عدم قطع بودن مدار
• اندازه گیری ولتاژ تغذیه

کنترل های نصب شده کنار فرمان

وظیفه این کنترل ها، فعال یا غیرفعال کردن سیستم های خودرو به شرح زیر می باشد:

• چراغ های خودرو
• راهنما
• بوق
• برف پاک کن های جلو و عقب
• کنترل رادیو
• تریپ کامپیوتر
• کروز کنترل

دسترسی به تمام موارد فوق باید به گونه ای باشد که راننده به راحتی و بدون نگاه کردن به آن ها بتواند از آن ها استفاده کند.

کنترل های ساده

منظور از کنترل های ساده این است که هر سیستم توسط یک سیستم مجزا به کنترل کننده مربوطه متصل می شود و هر وضعیت دسته ها، مانند یک کلید مجزاء عمل می کند. بر حسب نوع خودرو، کنترل ها یا مستقیما باعث فعال یا غیرفعال کردن سیستم الکتریکی می شوند و یا سیگنالی را برای یک کنترل یونیت ارسال می کند تا کنترل یونیت دستور مناسب را به سیستم مربوطه ارسال نماید. در صورت ارسال اطلاعات به کنترل یونیت، توسط دستگاه عیب یاب می توان وضعیت دسته ها (راهنما – برف پاک کن و …) را مشاهده نمود.

تست های ممکن:

• استفاده از دستگاه عیب یاب
• بررسی عدم قطع بودن مدار
• اندازه گیری ولتاژ تغذیه

کنترل های کم مصرف

این کنترل ها دارای مدارهای الکترونیکی هستند که دستورات لازم را بصورت کدهای الکتریکی برای سایر قطعات ارسال می کند. این کنترل ها دارای این مزیت هستند که از تعداد کمتری سیم استفاده می کند.

در این کنترل ها، از ترکیب دیود که بصورت ماتریس قرار دارند استفاده شده است.

نحوه کارکرد

 

ماتریس دیودها توسط ۱۰ سیم و به شرح زیر در دو دسته به UCH متصل می شود:

• دسته ورودی ها که شامل ۵ سیم بوده و توسط مقاومت به برق مثبت متصل می شوند (پایه های ۴، ۱۲، ۱۳، ۱۰)
• دسته خروجی ها که شامل ۵ سیم بوده و توسط ترانزیستور به بدنه (منفی) متصل می شوند (پایه های ۳، ۵، ۲، ۱۴ و ۹)

هر مورد قابل کنترل دارای یک سویچ و یک دیود می باشد. اگر سویچ بسته باشد آنود دیودها توسط UCH و از طریق مقاومت به برق مثبت متصل می شوند. کاتد دیود به یک ترانزیستور داخل UCH (مطابق شکل) متصل می شود.

UCH پشت سر هم و هر ۱۰ میلی ثانیه، ترانزیستورها را فعال کرده و بلافاصله جریان مصرفی در مسیرهای ۴، ۱۲، ۸، ۱۳ و ۱۰ را چک می کند. در صورت تغییر جریان مصرفی، متوجه بسته شدن کلید مصرفی می گردد.

 

Wipers 0	وضعیت خاموش یا دور کند برف پاک کن	diag1
Ess Gv	برف پاک کن جلو با دور تند		سیستم عیب یابی شماره ۱
Rear wiper	برف پاک کن عقب	diag2	سیستم عیب یابی شماره ۲
code 0	چراغ ها خاموش	diag3	سیستم عیب یابی شماره ۳
Sild lights	چراغ های کوچک	diag4	سیستم عیب یابی شماره ۴
Als	چراغ های اتوماتیک	diag5	سیستم عیب یابی شماره ۵
Opening control	چراغ های نور پایین	MC	تایمر برف پاک کن حساسیت ۱
lnvC/P	تبدیل نور پایین و بالا	MC1	تایمر برف پاک کن حساسیت ۲
AP	چراغ پلیسی	MC2	تایمر برف پاک کن حساسیت ۳
(Front fog light) BAV	مه شکن جلو	MC3	تایمر برف پاک کن حساسیت ۴
BAER	مه شکن عقب	Cld(r/h)	راهنمای سمت راست
ADAC	دکمه ADAC	Cld(l/h)	راهنمای سمت چپ

[/vc_column_text][vc_column_text]مثال:

در صورت عبور جریان از ترانزیستور بعد از فعال شدن، وضعیت = ۱

در صورت عدم عبور جریان از داخل ترانزیستور بعد از فعال شدن، وضعیت = ۰

وضعیت های ۱ و ۲، در واقع بیانگر دو وضعیت مختلف قرارگیری دسته کنترل می باشند:

 

در جدول فوق، کنترل های C4 و C5 بین وضعیت های ۱ و ۲ متفاوت هستند.

با مقایسه کدها، UCH به شرح زیر نتیجه گیری می نماید:

وضعیت ۱: هیچ کنترلی فعال نشده است.

وضعیت ۲: دور تند برف پاک کن و راهنمای سمت چپ فعال شده اند.

توجه: دو کنترل زیر از بقیه متفاوت هستند:

• دور کند برف پاک کن
• چراغ نور پایین

سویچ این دو کنترل در حالت غیرفعال بسته بوده و دائم جریان عبور می یابد و در حالت فعال، سویچ باز شده و جریان قطع می گردد. بنابراین در صورت قطع شدن سوکت مجموعه کنترل کنار فرمان، برف پاک کن با دور کند فعال خواهد شد (اگر قبل از جدا کردن سوکت، برف پاک کن با هر سرعتی فعال شده باشد). همچنین با قطع شدن سوکت، چراغ های نور پایین نیز روشن خواهند شد.

برای خودروهای مجهر به سنسور باران، حالت اتوماتیک برف پاک کن فعال خواهد شد.

ترکیبات مختلف

 

توجه: پایه های ۴-۳ و ۱۲-۵ و ۸-۲ و ۱۴-۱۳ و ۱۰-۹ دو به دو به هم متصل هستند. از این اتصالات که بطور دائم بین کنترل کنار فرمان و UCH برقرار است، برای عیب یابی استفاده می شود. البته در صورت بروز اشکال، دستگاه عیب یاب به درستی نمی تواند محل بروز ایراد را متوجه شود.

سیگنال های زمان برف پاک کن یعنی MC، MC1، MC2، MC3 متناظر با چهار وضعیت دسته تایمر برف پاک کن می باشند.

هشدار: پمپ شیشه شور از روش کنترل کم مصرف (تکنولوژی فوق) استفاده نمی کند.

تست های ممکن:

– استفاده از مولتی متر در حالت تست دیود برای تست مسیرها

– استفاده از دستگاه عیب یاب