به گزارش تارک خودرو: در طراحی تایر، با توجه به کاربرد، بار وارده، نوع خودرو و سلیقه مشتری، ابعاد مختلفی از تایر اهمیت می یابند. این ابعاد شامل ارتفاع سطح مقطع، عرض سطح مقطع، قطر رینگ و نسبت ابعادی ( نسبت ظاهری یا نسبت پروفیل ) است.
- نسبت ابعادی تایر ( Aspect Ratio ):
منظور از نسبت ابعادی، نسبت ارتفاع سطح مقطع تایر ( Section Height ) به پهنا یا عرض سطح مقطع ( Section Width ) آن است. از جمله این نسبت ها عبارتند از: ۵۰، ۶۰، ۷۰، ۷۵ و ۸۰؛ که بطور مثال ارتفاع سطح مقطع تایر سری ۶۰ به اندازه ۶۰ درصد عرض سطح مقطع آن است. هر چه این نسبت کوچکتر باشد، تایر پهن تر به نظر می رسد. بطور مثال، در خودروهای مسابقه ای از تایرهایی با نسبت ابعادی ۳۵ درصد بهره می برند، که انعطاف قابل قبولی را در هنگام دور زدن فراهم می کند.
برای خودروهای مختلف می توان از نسبت های ابعادی زیر بهره برد:
- %۶۵ تا ۷۰%: مناسب برای خودروهای خانوادگی
- %۵۰ تا ۵۵%: مناسب برای خودروهای ورزشی
- %۳۰: مناسب برای خودروهای ورزشی با کاربرد خاص
| حداکثر قطر | Overall Diameter | حداکثر پهنا | Overall Width |
| پهنا ( عرض ) تایر | Tire Width | پهنای مقطع | Section Width |
| ارتفاع تایر | Tire Height | پهنای آج | Tread Width |
| قطر داخلی | Inner Diameter | پهنای رینگ | Rim Width |
| قطر رینگ | Rim Diameter | ارتفاع مقطع | Section Heigth |
بر روی دیواره ی جانبی تایرها اعداد و حروفی وجود دارند، که مفاهیم و مشخصه های زیادی را بیان می کنند. از جمله ی مهمترین مشخصه های تایر، اندازه ی تایر، ظرفیت تحمل بار، مقدار فشار باد درون تایر و نحوه ی کاربرد تایر می باشد.
| نسبت ارتفاع به پهنا ( نسبت ابعادی ) ( Aspect Ratio ) | Ratio Of Height To width |
| پهنای تایر برحسب میلیمتر | Width Of Tire In Millimetres |
| تایر خودروی سواری | Passenger Car Tire |
| ماکزیمم فشار باد سرد و حدود بار | Max. Cold Inflation & Load Limit |
| درجات سایش اج، کشش و دما | Treadwear ،Traction & Temperature Grades |
| چیدمان و مواد بکار رفته در لایه های تایر | Tire Ply Composition & Materials Used |
| کد استاندارد ایمنی | U.S.DOT Safety Standard Code |
| علامت بار و سرعت | Load Index & Speed Symbol |
| قطر چرخ بر حسب اینچ | Diameter Of Wheel In Inches |
| رادیال ( نوع لایه گذاری تایر ) | Radial |
در شکل قبل، نشانه هایی روی دیواره ی جانبی تایر نشان داده شده است که ابعاد، ساختار و کاربرد تایر را نشان می دهند. اندازه ی این تایر P185/60R14 است، که هر کدام از این اعداد و حروف نشان دهنده ی مشخصه ای از تایر هستند.
P بیانگر خودروی سواری بوده، و ۱۸۵ پهنای تایر را بر حسب میلیمتر بیان می کند؛ همچنین ۶۰ بیانگر نسبت ابعادی تایر ( نسبت ارتفاع به پهنا ) و R رادیال بودن تایر را نشان می دهد. عدد ۱۴ نیز بیانگر قطر چرخ بر حسب اینچ است.
در تایر شکل قبل، پس از بیان ابعاد چرخ و تایر، عبارت ۸۲H آمده است. این عبارت شرایط استفاده از تایر را بیان می کند. در این سیستم ۸۲ نماد بار و H نماد سرعت است. بر اساس درجه بندی سرعت می توان اطمینان یافت که تایر در سرعت ذکر شده، عملکرد مناسب و ایمنی خواهد داشت. لازم به یادآوری است که در هنگام تعویض تایرهای با درجه بندی سرعت، تایر نو باید همان درجه با درجه ای بالاتر از تایر کهنه داشته باشد؛ در غیر این صورت، سرعت خودرو نباید از سرعت مربوط به تایری که کمترین درجه بندی سرعت را دارد بالاتر برود.
ثابت دور زدن، یکی از متغیرهایی است که در حالت پایدار و انتقالی، بر خصوصیات دور زدن خودرو تاثیر گذار است.
گرادیان کند فرمان، که مشخصه ای از رفتار خودروی در حال دور زدن را بیان می کند، مستقیما به ثابت دور زدن در تایرهای جلو و عقب خودرو بستگی دارد. برای کند فرمان شدن، می بایستی ثابت دور زدن تایر عقب بالاتر باشد. بیشتر بودن ثابت دور زدن تایرهای جلو، باعث بوجود آمدن حالت تند فرمانی می شود؛ مگر اینکه این اثر بوسیله در نظر گرفتن فاکتورهای دیگری خنثی شود.
برای یادگیری اندازه ی تایرهای خودروهای مسافری، مثالی در زیر با توضیحات بیشتر ارائه می گردد:
P205/65R15 89H
۱- P بیان کننده ی متریک بودن ابعاد ( P – Metric ) یا کاربرد تایر در خودروهای مسافری ( Passenger ) است. از این علامت در بیان ابعاد تایرهای آمریکای شمالی استفاده می شود. تایرهای اروپایی نوعا از P در بیان ابعاد تایر استفاده نمی کنند.
اندازه تایر با لایه های زیاد، عموما با LT شروع می شود؛ که نشان دهنده ی کاربرد این تایرها در کامیون های سبک ( Light Truck Tire ) است. این علامت بیان می کند که تایر LT دارای ابعاد متریک و در محدوده ی کاربردی خودروهای باری است. بخاطر داشته باشید که هرگز تایرهای P متریک را با LT متریک جایگزین نکنید، حتی اگر تمام ابعاد دیگر آن برابر باشد.
۲- ۲۰۵ نشان دهنده ی پهنای تایر می باشد، و با عنوان پهنای مقطع ( Section Width ) شناخته می شود. این پهنا بر حسب میلیمتر بوده، و فاصله ی بین یک نقطه از دیواره جانبی تایر تا نقطه مقابل آن بر روی دیواره ی دیگر تایر، وقتی که بر روی رینگ توصیه شده سوار می شود را نشان می دهد.
۳- ۶۵ مقدار نسبت ابعادی تایر را که از حاصل تقسیم ارتفاع مقطع ( Section Height ) بر پهنای مقطع ( Section Width ) ضربدر ۱۰۰ بدست می آید، بیان می کند.
۴- R برای بیان رادیال بودن تایر آمده است. معنی آن این است که ساختمان تایر رادیال است. لایه های تایرهای رادیال که تا طوقه ی تایر امتداد دارند، با زاویه ۹۰ درجه نسبت به خط مرکزی آج قرار گرفته اند؛ همنین اسکلت تایر با لایه های محیطی استحکام یافته است.
از حروف دیگری که برای بیان ساختمان تایر بکار برده می شوند، می توان به B برای ساختمان تسمه ای و D برای ساختمان قطری اشاره کرد. معنی حرف آخر این است که لایه های تایر که تا طوقه امتداد یافته اند، با زاویه کمتر از ۹۰ درجه نسبت به خط مرکزی آج ها، بطور یکی در میان قرار گرفته اند.
۵- ۱۵ بیان کننده ی قطر چرخ بر حسب اینچ است. این اندازه ی واقعی چرخی است که این تایر می تواند بر روی آن سوار شود. رینگ های قدیمی تری وجود دارند که با عنوان TRX معرفی شده، و اندازه متریک دارند؛ مانند ۳۹۰٫ شما نمی توانید رینگ های TRX را با تایرهای معمولی ترکیب کنید.
۶- ۸۹ علامت و نشان دهنده ی بار است.
۷- H نماد و نشانه ی سرعت است.
- درجه بندی های سرعت ( Speed Ratings ):
تایرها بر اساس اهداف و استانداردهای مختلف درجه بندی می شوند. یکی از این درجه بندی ها که به تایر داده می شود، درجه بندی سرعت است. این درجه بندی به شکل حروف، در میان کد سایز تایر یافت می شود. برای مثال یک تایر با کد P205/55 R16 89H دارای درجه سرعت H است. درجه سرعت هر تایر مشخص کننده ی بالاترین سرعتی است که تایر با ایمنی کامل می تواند تحت باری مشخص حرکت کند. این درجه همچنین نشان دهنده ی میزان فرمان پذیری تایرهای خودرو در سرعت های پایین نیز می باشد. تایرهای با درجه ی بالا، دارای کشش ( Traction ) و پاسخ فرمان ( Steering Response ) بهتری هستند.
در ادامه لیستی از درجه بندی های معمول سرعت ارائه شده است:
- درجه بندی های بار ( Load Ratings ):
درجه ی بار هر تایری ( شاخص بار ) مشخص کننده ی ماکزیمم باری است، که هر تایر می تواند تحمل کند. برای مثال اگر شاخص بار تایری ۸۹ باشد، این تایر می تواند ۱۲۷۸ پوند وزن را در حداکثر فشار باد خود تحمل کند. با ضرب این عدد در چهار می توان به حداکثر ظرفیت تحمل بار دست یافت. ( پوند ۵۱۱۲ = ۱۲۷۸ * ۴ )
در ضمن بخاطر داشته باشید که هرگز استفاده از تایرهایی با ظرفیت تحمل بار کمتر از طراحی کارخانه خودروساز، توصیه نمی شود.
در ادامه لیستی از درجه بندی های بار معمول ارائه شده است:
منبع: تکنولوژی شاسی خودرو، انتشارات پارتیان، مهندس حسین رمضانی
